Dla rozrywki, do słuchania, tańca… dawna muzyka rozbrzmi we Wrocławiu

Urok kończącego się lata podkreśla festiwal Forum Musicum. Potrwa od 13 do 20 sierpnia, a dętej muzyki dawnej będzie można posłuchać nie tylko w salach, ale także na ulicach miasta.
Instrumenty dęte, wykorzystywane w różnych sytuacjach – do podkreślenia chwały władzy, muzykowania pod dachem, czy towarzysząc ludowym zabawom na świeżym powietrzu, nazywane były łacińskimi terminami średniowiecznymi: tibia, tuba, fistula. Niektóre zostały przywiezione do Europy z wojen krzyżowych.
Artystycznie Forum Musicum kieruje Tomasz Dobrzański, prawdziwy pasjonat i entuzjasta muzyki dawnej. Jest znawcą muzyki średniowiecznej, a festiwal prowadzi już od 2009 roku. Co prawda w tym roku na pierwszy plan wybrał instrumenty dęte, ale pasjonują go wszystkie, także strunowe i klawiszowe. Warto wspomnieć, że sam jest twórcą dawnych instrumentów, rekonstruuje je z zapałem. Proste robi około dwóch miesięcy, a stworzenie skomplikowanego pozytywu zajęło mu kilka lat. Jest szefem zespołu Ars Cantus, grupy wokalnej związanej z Wrocławskimi Kameralistami. Ukończył wrocławską Akademię Muzyczną w klasie klarnetu prof. Mieczysława Stachury. Flet podłużny studiował pod kierunkiem Gabriela Garrido w Centrum Muzyki Dawnej przy Conservatoire Populaire w Genewie oraz u Michela Pigueta w bazylejskiej Schola Cantorum, gdzie kształcił się także w zakresie klarnetu historycznego pod kierunkiem Pierre-Andre Taillarda. Jest multiinstrumentalistą – gra również na średniowiecznych instrumentach szarpanych, a także szałamajach, dudach i fletach jednoręcznych.

Droga do roku 1600

Pierwszy tegoroczny festiwalowy koncert nosi tytuł „Tromboni e cornetti w Wenecji około roku 1600”. Zespół Motio Concerti – muzycy związani ze szwajcarską Schola Cantorum Basiliensis, pochodzący z USA, Kanady, Niemiec, Włoch, Polski i Meksyku – wykona utwory z przełomu XVI i XVII wieku. Artyści grający na cynkach i puzonach historycznych zaprezentują piękno polifonii muzyki renesansu i wczesnego baroku. Melomani wysłuchają kompozycji twórców związanych z włoskim miastem, wśród nich są: Andrea i Giovanni Gabrieli, Biagio Marini, Ascanio Trombetti, Cipriano de Rore ,Giovanni Croce, Giovanni Picchi, Claudio Merulo i Giovanni Buonamente.
Początek w sobotę, 13 sierpnia o godz. 20 w Sali Czerwonej Narodowego Forum Muzyki przy pl. Wolności 1.

Głośne granie!

Będzie też można posłuchać bezpłatnych, radosnych koncertów. Tomasz Dobrzański z muzykami zaprasza na „Głośne granie około roku 1400”. Dla dawnych formacji głośnych instrumentów dętych muzykolodzy wymyślili zgrabną nazwę: alta cappella – kapela głośna. Jej najbardziej charakterystycznym instrumentem była szałamaja, która wyewoluowała z przywiezionych z Bliskiego Wschodu niewielkich instrumentów stroikowych zwanych zurna. W takich zespołach pojawiały się też trąbki, w XIV i XV wieku używano najczęściej trąbki suwakowej, prekursorki puzonu. Swoje szczególne miejsce znalazły dudy, tworzące muzykę taneczną i klimat radości.
„Głośne granie…” rozlegnie się w niedzielę, 14 sierpnia o godz. 17 w Rynku (koło pomnika Aleksandra Fredry), o godz. 18 przed wejściem do NFM na pl. Wolności i w następną niedzielę, 20 sierpnia: o godz. 16 na dziedzińcu Hotelu Herbal przy ul. Włodkowica i o godz. 17 przed wejściem głównym do NFM na pl. Wolności.
Wystąpi Alta Cappella: Tomasz Dobrzański – szałamaja, dudy, jednoręczna piszczałka i tuntun, Fryderyk Mizerski – trąbka suwakowa, Jacek Muzioł – perkusja.

Słuchajmy… rośliny?

„Cudowna Arundo donax” to tytuł niedzielnego (14 sierpnia o godz. 20 w ewangelicko-augsburskim kościele Opatrzności Bożej przy ul. Kazimierza Wielkiego 29) koncertu. Tytuł pochodzi od nazwy rośliny arundo donax (lasecznicy trzcinowatej). Właśnie od niej pochodzą części instrumentów dętych, które zabrzmią podczas koncertu. To delikatne stroiki, których dźwięk zależy także od wilgotności powietrza. Usłyszymy też dźwięki musette de cour – niewielkich barokowych dud stworzonych we Francji pod koniec XVI wieku. Określenie „de cour” wiąże ten instrument ze środowiskiem arystokratycznym, w którym w wieku XVII pojawiła się moda na wiejską sielankę w stylu arkadyjskim. Organizowano wtedy zabawy, podczas których dworzanie i damy wcielali się w role pasterzy oraz pasterek, a muzykę grano na lirze korbowej, fletach podłużnych i oczywiście musettes de cour.
W niedzielny wieczór na musettes de cour zagra Markus Maggiori, obok niego wystąpi poznański Oboeband – konsort obojowo-fagotowy (Marek Niewiedział – kierownictwo artystyczne, obój, Franciszek Bielak, Maria Plucińska, Hanna Piasna – oboje, Beniamin Lewi, Maciej Snarski, Agnieszka Siemiankowska, Gabriel Mucha – fagoty).

A może w Alpy?

„Transalpejska podróż muzyczna” planowana jest w czwartek, 18 sierpnia o godz. 20 w Sali Wielkiej Ratusza. Wiedzie po szlaku wiodącym z Ferrary i Wenecji przez Norymbergę, Frankfurt i Paryż aż do Londynu, a w roli głównej wystąpią flety poprzeczne, cieszące się popularnością w renesansowej Europie.
W pierwszej części wieczoru wystąpi Cohaere Ensemble (Marta Korbel – skrzypce, Monika Hartmann – wiolonczela, Natalia Olczak – klawesyn) i wykona kompozycję urodzonego około 1690 roku w Rimini Carla Tessariniego, potem czas na twórczość Michela Corrette’a. W muzycznej podróży towarzyszyć będą utwory, które mogły być wykonywane na fletach lub na innych instrumentach w XVI i na początku XVII wieku: czterogłosowe francuskie chansons, pięciogłosowe włoskie madrygały i inne. Grać będzie konsort fletów renesansowych traverso La Viva Fiamma – studenci oraz absolwenci klas historycznych fletów poprzecznych i podłużnych Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi: Magdalena Pilch – flet dyszkantowy, flet tenorowy, Aleksandra Swinarska – flet dyszkantowy, flet tenorowy, perkusja, Justyna Wójcikowska – flet tenorowy, perkusja, Nicola Łacfik – flet tenorowy, Radosław Orawski – flet tenorowy, flet basowy, Marek Pilch – pozytyw, regał.

Dla rozrywki na początku XIX wieku

Festiwal przypomni, jak grano całkiem niedawno. W piątek, 19 sierpnia o godz. 20 w Auli Leopoldina przy pl. Uniwersyteckim 1, zacznie się „Harmoniemusik. Rozrywkowe granie we Wrocławiu na początku XIX wieku”. Warto odwiedzić Aulę nie tylko dla muzyki, ale też by zobaczyć ją po niedawnej renowacji, trwającej prawie siedem lat. Odnowiono sztukaterie, rzeźby, meble, obrazy, a efekt jest wspaniały.
Tytułowa „Harmoniemusik” to nie tylko muzyka przeznaczona na instrumenty dęte, ale też zespół ją wykonujący. W klasycyzmie termin oznaczał muzykę okazjonalną, użytkową, towarzyszącą życiu dworskiemu i graną przez zespół instrumentów dętych.
Organizatorzy koncertu piszą, że „W zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się co najmniej sto utworów przeznaczonych na typowy sekstet składający się z dwóch klarnetów, dwóch rogów i dwóch fagotów. Liczne są kompozycje o bogatszej instrumentacji, określane jako muzyka janczarska, która przewiduje szereg dodatkowych instrumentów dętych i perkusyjnych, a także opracowania na zespół Harmoniemusik oper Wolfganga Amadeusza Mozarta i Antonia Salieriego. Choć trudno jest ustalić proweniencję poszczególnych rękopisów, niewątpliwie ich liczba świadczy o tym, że przynajmniej część z nich wykorzystywano we Wrocławiu”.
W Auli Leopoldyńskiej wystąpią: Ronald Šebesta, Tomasz Dobrzański – klarnety, Dominika Stencel, Marek Kuc – rogi, Szymon Józefowski, Agnieszka Siemiankowska – fagoty.

Niech żyje bal!

Festiwal zakończy wielki bal renesansowy, w sobotę (20 sierpnia) o godz. 18 w auli NOT przy ul. Piłsudskiego 74. Decydując się na udział w balu, nie trzeba się obawiać braku umiejętności tańczenia w stylu epoki. Podczas wielkiego balu zostaną zaprezentowane tańce renesansowe, a dzięki nauce choreografii każdy będzie mógł wziąć udział we wspólnej zabawie.
Wystąpi zespół Alta grający na instrumentach historycznych i zajmujący się promowaniem muzyki dawnej, skupiający profesjonalnych artystów specjalizujących się w wykonywaniu muzyki świeckiej i religijnej z XV–XVII wieku. Alta od początku istnienia związana jest z Zamkiem Lubelskim.
W nauce choreografii wspomoże Teatr Tańca Amatum – grupa artystów specjalizujących się w tańcu historycznym. Teatr ma na swoim koncie pokazy na festiwalach i rodzinnych piknikach miejskich, prowadzi także warsztaty.
Zespół Alta tworzą: Agnieszka Szwajgier – szałamaje, kornamuza, flety, Agnieszka Mazur – pomort, kornamuza, flety, Agnieszka Obst-Chwała – fidel, kornamuza, Karolina Szewczykowska – viola da gamba, Maria Wilgos – lutnia, Piotr Dąbrowski – puzon, Wojciech Lubertowicz – perkusja, Agnieszka Siemiankowska – dulcjan.
Teatr Tańca Amatum prowadzi Robert Lubera, tańczą: on sam oraz Aleksandra Andruszkiewicz, Anna Korbolewska, Anna Ilczuk, Karolina Szymula, Piotr Niedopytalski – taniec.
Bilety na wszystkie wydarzenia (poza bezpłatnymi) są po 35 zł (ulg.) i 45 zł (norm.), a festiwal organizuje Narodowe Forum Muzyki.
Grafika: Narodowe Forum Muzyki